به نام او که جان را فکرت آموخت

با یاد و نام خدا و عرض سلام خدمت شما عزیزان، یکی دیگر از جلسات آموزش بورس از صفر را با یکدیگر آغاز می کنیم. سعی ما بر آن بود تا مهمترین مباحث مربوط به مقدمات آشنایی با بازار سرمایه در جلسات قبلی به صورت مختصر و مفید خدمت شما عزیزان ارائه گردد و در این جلسه به عنوان نخستین جلسه از آموزش تحلیل تکنیکال قصد داریم تا مطالبی را به عنوان مطالب مقدماتی در تحلیل تکنیکال خدمت شما همراهان ارائه نماییم.

بیل ویلیامز می گوید: با بازار برقص، بازاری که همواره با حرکات هارمونیک، به بالا و پایین در حرکت است، به آن اعتماد کن، قدردان آن باش و حتی بالاتر از آن، دوستش بدار.

بازار تا چه زمانی صعود خواهد داشت؟ و یا اینکه چه زمانی اصلاح سهم تمام خواهد شد؟ نقطه ورود و خروج یک سهم کجاست؟؛ اینها ابتدایی ترین سوالات و نگرانی هایی است که دائما ذهن همه ما را به عنوان معامله گر در بازار به خود مشغول کرده و این ما هستیم که باید بتوانیم با استفاده از روشهای تجزیه و تحلیلی که در بازار سرمایه وجود دارد به این سوالات پاسخ دهیم.

به طور کلی در ادبیات بازار سرمایه دو مکتب فکری حاکم است؛ 1- تجزیه و تحلیل های بنیادی و 2- تجزیه و تحلیل های تکنیکال که هر معامله گر بر اساس استراتژی معاملاتی که دارد، از یکی از این روشها و یا ترکیبی از دو روش برای انجام معاملات خود استفاده می نماید.

 هر دو روش تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی همواره سعی دارند جهت حرکت قیمتها در آینده را پیش بینی نمایند.

بنیادگرایان بر این اصل معتقدند که هر سهم دارای یک ارزش ذاتی است که عوامل بنیادی حاکم بر آن سهم موجب می شوند، قیمت سهم در بلندمدت این ارزش ذاتی را پوشش دهد.

تکنیکالیستها بر این باورند که تغییرات قیمت یک سهم در گذشته و نیز اندازه و حجم معاملات آن سهم از یک الگو پیروی می کنند. بنابراین با تمرکز بر روی قیمتها، امکان پیش بینی قیمت در آینده فراهم می گردد. به بیان دیگر همه تحلیلگران تکنیکال براین باورند که تغییرات قیمت تابعی از عرضه و تقاضاست؛ چنانچه تقاضا برای یک سهم بیش از عرضه باشد آنگاه قیمت سهم صعود خواهد کرد و اگر عرضه برتقاضا پیشی گیرد قیمت رو به کاهش خواهد رفت.

پایه های اصلی تحلیل تکنیکال را می توان در سه مبحث مهم خلاصه نمود:

1- همه چیز در قیمت لحاظ شده است: قریب به اتفاق تحلیل گران تکنیکال بر این باورند که نیروها و عواملی که عرضه و تقاضا را تغییر می دهند؛ همچون فاکتورهای اقتصاد کلان و برآیند تغییرات فاندامنتال، روانشناسی بازار سرمایه و بسیاری از فاکتورهای مرتبط با اقتصاد بازار، دارای تاثیراتی می باشند که بر روی قیمتها اثرگذار است. بنابراین می توان گفت قیمت هر سهمی همه عوامل فاندامنتالی که بر شرکت تاثیر دارد یا می تواند داشته باشد را منعکس می کند. 
2-  قیمت ها بر اساس روندها حرکت می کنند:هدف تحلیلگران تکنیکال از ترسیم نمودار قیمت، شناسایی روند و پیش بینی جهت حرکت روند در آینده است. لذا بعد از تثبیت یک روند، حرکت قیمت در آینده، در همان جهت خواهد بود و روندها تا زمانی که عوامل خارجی برآنها تاثیر نگذاشته جهت خود را حفظ می کنند .
3- تاریخ تکرار می شود:تاریخ عمدتا از لحاظ حرکت قیمت، تمایل به تکرار شدن دارد که این اصل به روانشناسی بازار نسبت داده می شود. به بیان دیگر، معامله گران تمایل دارند در طول زمان واکنش مشابهی نسبت به نوسانات بازار از خود نشان دهند.

گذری بر نظریه داو:

درسال 1882، کمپانی داو جونز توسط دو شریک تجاری به نام های چارلز داو  و  ادوارد جونز تاسیس گردید. در همان سال ها چارلز داو نظریات خود در رابطه با بازار سرمایه را در قالب مقالاتی برای مجله وال استریت ارائه می نمود، این در حالی بود که متاسفانه هرگز چارلز داو نظریاتش را در قالب یک کتاب مدون به چاپ نرساند و همه آنچه اکنون از او باقی مانده، همان مقالاتی است که یک قرن پیش بر اساس رفتار بازار سرمایه برای مجله وال استریت نوشته است .
اکثر محققان بازارسرمایه و تحلیلگران تکنیکی بر این باورند که پایه و اساس آنچه امروزه به عنوان تحلیل تکنیکال شناخته می شود، در واقع همان نظریه های داو است که در حدود یک قرن پیش توسط او ارائه شده است و بر همین اساس او را به عنوان پدر علم تحلیل تکنیکال  می شناسند.

در ادامه بحث امروز به صورت اجمالی گذری بر نظریات داو به عنوان پایه و اساس تحلیل تکنیکال خواهیم داشت:

• همه چیز در میانگین ها لحاظ می شود:

همانطور که قبلا نیز اشاره شد تمامی عوامل اقتصادی و غیراقتصادی موثر بر عرضه و تقاضا در قیمتها لحاظ می گردند و از طریق قیمتها تاثیر خود بر میانگین ها را خواهند داشت. بنابراین میانگین ها یکی از مهمترین مولفه های تحلیل تکنیکال است.

• بازار دارای سه نوع روند است:

بازار دارای سه نوع روند بنام های روند صعودی ، روند نزولی و روند خنثی دارد که به تفصیل در مباحث بعدی به توضیح آن خواهیم پرداخت.

• روندهای بزرگ دارای سه مرحله هستند:

الف) مرحله تراکم یا تجمیع که سرمایه گذاران آگاه در این مرحله پیش بینی درستی از روند بازار خواهند داشت و اقدام به ورود به بازار میکنند. ب) مرحله مشارکت عمومی که زمانی است که اکثر تحلیل گران تکنیکی شروع به سرمایه گذاری می کنند و قیمت سریعا شروع به رشد میکند و اخبار اقتصادی مساعدی منتشر می شود. ج) مرحله توزیع زمانی است که به صورت گسترده رومه ها و سایر منابع خبری و تحلیلی به انتشار اخبار و تحلیل های مثبت اقدام می کنند و مشارکت عمومی به حداکثر می رسد و حجم معاملات افزایش می یابد.

• شاخص ها باید یکدیگر را تایید کنند :

هر اخطار و یا تغییری در بازار زمانی دارای اهمیت است که شاخص های مرتبط که در جلسات آینده با آنها آشنا خواهیم شد اخطارها و علامتهای یکسان صادر نمایند و اگر دو شاخص واگرا و خلاف جهت یکدیگر باشند، روند بازار پا برجا نخواهد ماند.

• حجم معاملات باید روند را تصدیق نماید:

در روندهای صعودی باید حجم معاملات به همراه افزایش قیمتها، افزایش را تجربه نماید و در روند نزولی حجم معاملات در نوسانات مثبت باید افت و در نوسانات رو به پایین، افزایش را تجربه کند. به بیان ساده تر حجم معاملات می بایست همسو با جهت روند اصلی باشد.

• روندها تا زمانی که اخطارهای قطعی بازگشت را دریافت نکنند به حرکت خود ادامه خواهند داد.

به عنوان مطلب پایانی در این جلسه باید بگوییم که به طور کلی ما در تحلیل تکنیکال به دنبال 3 چیز هستیم:

1- زمان تغییر وضعیت

2- میزان تغییر قیمت

3- تعیین جهت حرکت

مطالب مرتبط :

1. استراتژی های معاملاتی  
   ۱۳۹۷/۰۷/۰۹
2. الگوهای ادامه دهنده روند  
   ۱۳۹۷/۰۷/۰۶
3. الگوهای ترکیبی سه شمعی  
   ۱۳۹۷/۰۷/۰۴
4. الگوهای ترکیبی دو شمعی  
   ۱۳۹۷/۰۷/۰۳
5. اصول الگوهای نزولی  
   ۱۳۹۷/۰۷/۰۲

تعریف حد ضرر و ضرورت اجرای حد ضرر

در این مقاله که توسط تیم تولید محتوای کالج تی بورس تهیه گردیده، به دنبال آن هستیم که درصورتی که به هر دلیلی در انتخاب سهام و یا زمان ، اشتباه کردیم، چگونه زیان خودمان را به حداقل برسانیم. چگونه حد ضرر برای معاملات خود مشخص کنیم؟ این مباحث بر اساس سال‌ها تجربه و مطالعه در بازار بورس بدست آمده است و شامل اصول ساده‌ای است که اجرای آن‌ها می‌تواند در بلند مدت تضمین سود آوری شما در بورس باشد. با ما همراه باشید…

اهمیت معین کردن حد ضرر

آیا می توانید تصور کنید در حال رانندگی در یک اتومبیل با سرعتی بسیار بالا هستید و پدال گاز را نیز تا انتها فشرده اید؛ حال بصورت ناگهانی مانعی بزرگ را در مقابل خود می بینید و این در حالی است که در تجهیزات اتومبیل شما اصلاً چیزی بنام ترمز وجود ندارد و سرانجام…! نابودی … !

حتما بخوانید: تنها راه موفقیت در بورس

سهام برای جلوگیری از زیان های بیشتر

تقریباً تمام سرمایه گذاران سهام بازار بورس باید انتظار تجربه زیان را داشته باشند. اما سرمایه گذاران موفق کسانی هستند که زیان های خود را حداقل می‌کنند.

موفقیت در بورس همان‌قدر که به انتخاب دقیق سهام برنده بستگی دارد، به محدود نمودن زیان ها نیز مرتبط می‌باشد. یک استراتژی سرمایه گذاری مشخص و صریح می‌تواند شما را از زیان های سنگین حفظ کند. یکی از برتری‌های معامله گران موفق نسبت به معامله گران ناموفق در نحوه برخورد آن‌ها با شرایط نامطلوب بازار است. هنگامی که قیمت برخلاف جهت پیش بینی ما حرکت می‌کند، اگر به موقع از بازار خارج شویم از گسترش زیان جلوگیری کرده‌ایم.

بسیاری از معامله گران تازه کار و کم تجربه در بازار بورس و اوراق بهادار، معمولاً بصورت احساسی و بدون در نظر گرفتن قواعد انجام یک معامله موفق تصمیم گیری می‌کنند. بنابراین هرگز تمایل خروج با زیان از یک سهم را ندارند. در شرایطی که بیشترین سود کسب شده این معامله گران معمولآ حدود ۱۰ درصد می‌باشد، در سابقه و های آنها زیان های بیشتر از ۳۰ درصد نیز دیده می‌‌شود. می‌توان نتیجه گرفت که یک معامله زیان ده سود ۳ معامله سود ده را از بین می برد!
به یاد داشته باشید تنها یک گروه در بازار بورس هستند که در کف کف می‌خرند و در سقف سقف می‌ند. “دروغگوها”

برای جلوگیری از گسترش زیان احتمالی در بازار سهام می‌بایست بعد از فراهم بودن شرایط مناسب برای انجام معامله و قبل از اقدام به آن، حد زیان (Stop Loss) مناسب را پیدا کنیم.

حتما بخوانید: در کدام صندوق سرمایه‌گذاری کنیم؟

Stop Loss نقطه‌ای است که در صورت رسیدن قیمت سهم به آن نقطه، معامله بدون هیچ گونه شک و تردید و چون و چرا خارج می‌شود. گاهی ممکن است بعد از رسیدن قیمت سهم به Stop Loss و خارج شدن از معامله، بلافاصله روند قبمتی سهم تغییر کند. معامله گر آماتور از اینکه برای معامله خود حد زیان تعیین کرده ابراز پشیمانی می‌کند و احتمالآ در آینده چنین کاری نخواهد کرد. اما معامله گر منطقی و با تجربه به بررسی علت و ضعف استراتژی معاملاتی خود در تعیین نقطه ورود و خروج مناسب می‌پردازد. او سعی بر این می‌کند که به مرور خطای خود را در تعیین حد ضرر کاهش دهد. بنابراین معامله گر منطقی به مرور یک استراتژی تدوین می‌کند که در شرایط مختلف بازار سوددهی را برای خود تضمین می‌کند.

یکی از بزرگترین اشتباهات در سهم، تغییر حد زیان بدون دلیل فنی و منطقی است. بدین ترتیب که با نزدیک شدن قیمت سهم به حد زیان، معامله گر اقدام به گسترش یا حذف حد زیان می‌کند و منتظر کمترشدن یا از بین رفتن زیان می‌ماند. در این حالت سهم همچنان در حال کاهش است ولی معامله گر با امید دادن به خود، از خودداری می‌کند. این عمل پدیده “ازدواج با سهم” نامیده می‌شود. با وجود اینکه ممکن است در مواردی این حرکت موجب جبران یا کمتر شدن زیان شود اما در بلند مدت نتیجه‌ای جز از بین رفتن برنامه و استراتژی کاری نخواهد داشت.

حتما بخوانید: ۲۱ پاراگراف برتر کتاب معامله‌گر منضبط از مارس داگلاس

یعنی تا از دست دادن نیمی (یا بیشتر) از سرمایه خویش، البته همیشه اینطور نیست و موارد زیادی پیش می‌آید که ممکن است سهم ما فروخته شود و سپس سیر صعودی پیشه کند و ما را در غم از دست دادن سهم خویش داغدار کند.
این قسمت – که البته واقعیت هم دارد – همان بخش گول زننده‌ای است که بسیاری از سهامداران را دچار مشکل حاد می‌کند. عدم تعیین حد سود و ضرر در و سهام یعنی عدم داشتن برنامه و یعنی عدم مدیریت سرمایه و ریسک خود.

گاهی تصور می‌شود وقتی متحمل ضرر می‌شویم می‌توانیم با همان مقدار سود دوباره سرمایه اولیه خود را برگردانیم، که این تصور بسیار نادرست است.
با مثال بیشتر مشخص می‌شود:
فرض کنید در معامله ای شما ۱۰ درصد زیان کردید، برای جبران آن دیگر سود ۱۰ درصد کافی نیست، شما باید ۱۱٫۱ درصد سود کرده تا به سرمایه اصلی خود برسید.
اگر زیان شما ۲۰درصد باشد، باید در معامله بعدی ۲۵ درصد سود کنید و اگر در معامله ای ۵۰ درصد زیان کنید باید ۱۰۰درصد سود در معامله بعدی کسب نمایید تا سرمایه اولیه شما برگردد.

حتما بخوانید: ۳ گام اساسی در بازار بورس

چه موقع و به چه صورت حد ضرر را باید اعمال کنیم؟

فعال شدن حد ضرر در یک معامله بورسی به مفهوم تثبیت قیمت پایانی سهم زیر قیمت حد ضرر است. یعنی بر اساس استراتژی که مکتوب کرده‌اید، اگر قیمت پایانی سهم شما از حد ضررتان پایین‌تر رفت، می‌بایست اقدام به سهم نمایید.
یکی از دلایل رعایت حد ضرر از منظر معامله گری اینست که خواب سرمایه شما را از بین می‌برد. ممکن است سهمی که شما حد ضرر آن را رعایت نکرده اید، پس از مدتی دوباره به قیمت بالای حد ضرر برگردد و شاید از نظر یک تریدر معمولی، نیاز به رعایت حد ضرر نباشد. اما یک تریدر حرفه‌ای به این نکته اینطور نگاه می‌کند که عدم رعایت حد ضرر موجب می‌شود که در یک بعد قضیه سرمایه وی از خواب زیادی برخوردار شود و از سودهای دیگر بازار باز بماند. همچنین گذشت زمان و بازنگری سهم به قیمت های قبلی موجب خستگی سهامدار و در ضرر بیشتر خواهد شد.

عوامل موثر در حد ضرر معاملات بازار بورس چیست؟

• وضعیت کلی بازار بورس

• خصوصیات فردی و روحی سرمایه گذار سهام

• مقدار ریسک

• میزان سرمایه

• قصد از سرمایه گذاری (بلند، میان یا کوتاه مدت)

• انتظارات از سهم

• تاریخچه نوسانات آن سهم

• خطوط مقاومت و حمایت قیمتی سهم

حتما بخوانید: ۱۰ نکته که هر سهام داری باید بداند

چگونه در معاملات بورس، حد ضرر را مشخص کنیم؟

روش‌های متعددی برای تعیین حد ضرر در سهام وجود دارد، که می‌تواند مبتنی بر فاصله قیمتی از قیمت و یا توسط اندیکاتور خاصی تعیین شود. در ذیل به چند مورد از پرکاربردترین روش‌های اعمال حد ضرر را عنوان می‌کنیم:

دسته اول: حد ضرر فیکس یا ثابت

این روش بسیار ساده است. در این روش معامله گر مقدار قیمتی مشخصی به عنوان حد ضرر در نظر گرفته می‌شود.

مقدار ثابت عددی از قیمت سهام

مثلا تریدر حد ضرر برای سهم را ۱۰ تومان برای خودش قرار می‌دهد و با کاهش ۱۰ تومانی قیمت سهام اقدام به می‌کند. این روش در بازار بورس ایران کارایی چندانی ندارد.

درصد ثابتی از قیمت

تجربه در بازار بورس ایران نشان می‌دهد؛ که سهامی که به خوبی و براساس مطالعه دقیق چه از نظر تحلیل بنیادی (سود، رشد، و …) و چه از نظر تحلیل تکنیکال )جو بازار) انتخاب شده‌اند و در زمان و قیمت مناسب اری شده اند، به ندرت با کاهش در حد ۳ الی ۵ درصد مواجه می‌شوند. بنابراین هر گاه سهام شما بیش از ۳ الی ۵ درصد (با توجه به ذات سهم مورد نظر) از قیمت خود را از دست داد بدانید در چیزی اشتباه کرده‌اید. سهام هر گاه با کاهش شدید در قیمت مواجه می‌شوند، به دلیل آنکه انتظارات مثبت در رابطه با آن‌ها در بازار از بین می‌رود، به سختی می‌تواند به سطح اول خود برگردند. هر چه شدت این کاهش بیشتر باشد، سختی بازگشت نیز بیشتر می‌باشد. به هر حال ممکن است استثناهایی نیز در مورد قانون درصدی مشاهده کنید ولی به هر حال به آن پای‌بند باشید، چرا که این قانون شما را در مقابل زیان بیش از ۵ درصد بیمه می‌کند.

حتما بخوانید: چگونه سرمایه خود را در ۳ سطل مدیریت کنیم؟

مقایسه با کلیت و سهام دیگر بازار

در دوران پس از سهام، بسیار مهم است که رفتار سهم را نسبت به کل بازار بورس و صنعت مورد بررسی قرار داد. مثلاً اگر کل بازار بورس در حال رشد است ولی سهام شما همچنان در جای اول خود مانده است این می‌تواند یک هشدار باشد. در بازار مثبت، سهام برنده، بیشترین اقبال را خواهند داشت. بنابراین اگر رشد سهام شما در مقایسه با رشد بازار ناچیز است باید سهام را بار دیگر مورد مطالعه قرار داد، حتی زمانی که ۵ درصد از قیمت خود پایینتر نیامده باشد.

دسته دوم؛ حد ضرر مکانیکال:

این روش نیز ساده است و در این مورد معامله گر از اندیکاتورها برای تعیین حد ضرر استفاده می‌کند و سیگنال خروج را از اندیکاتورها دریافت می‌کند.

نبایدها در مورد حد ضرر

• حدضرر تان در سهم نباید بیشتر از ۱۰ درصد باشد. یعنی طوری نباشد که ۱۰ درصد از مبلغ سهم را ازدست بدهید.
• در یک معامله نباید حد ضررتان در سهم بیشتر از ۲ درصد کل سرمایه تان باشد.
• حد ضرر را با نزدیک شدن قیمت سهم به آن، جابجا نکنید.

حتما بخوانید: چگونه سهام عرضه اولیه ارزشمند را تشخیص دهیم؟

نتیجه گیری:

تعیین کردن حد ضرر برای سهام و خارج شدن از آن بسیار ضروری است. در و سهام به هیچ عنوان احساسی رفتار نکنید. چنانچه سهامی که اری کرده‌اید روند نزولی دارد، با توجه به حد ضرری که مشخص کرده‌اید از آن خارج شوید تا بیشتر متضرر نشوید.